الیاف مصرفی در فرش ماشینی

مواد اولیه بافت فرش همچون سایر منسوجات، الیاف می باشندکه در این میان نخ اکریلیک یکی از مهمترین الیاف مصرفی در فرش ماشینی می باشد . ” لیف ‟ یک رشته دراز، باریک و انعطاف پذیر است که خواص فیزیکی-مکانیکی مشخص و مناسبی چون استحکام، ازدیاد طول تا حد پارگی، بازگشت پذیری و … دارد.
مهم ترین الیافی که برای بافت فرش دستباف استفاده می شوند، پنبه، پشم و ابریشم می باشند. هر یک از انواع الیاف با توجه به نوع کاربرد و ویژگی های فیزیکی-مکانیکی آن ها انتخاب می شوند. ویژگی هایی که طی صدها سال بافت فرش دستباف و استفاده بشر از این کالا، به تجربه به دست آمده است. به طور مثال لیف پشم در خاب فرش استفاده می شود، چون دارای بازگشت پذیری خوبی به هنگام پاخوری فرش بوده و عایق حرارتی مناسبی است. همچنین لیف پنبه، به دلیل این که استحکام و ازدیاد طول نسبی مناسبی دارد، در تهیه چله و فرش دستباف به کار می روند. شرایط و نحوه استفاده از مواد اولیه در صنعت فرش ماشینی متفاوت از فرش دستباف است.

به دلیل تولید فوق العاده بالای فرش های ماشینی و نیاز به الیافی با ویژگی های کاملا ً مشخص و یکنواخت، استفاده از الیاف طبیعی، به عنوان مواد اولیه این صنعت، چندان آسان نیست. اگرچه،پشم به میزان اندک در خاب برخی فرش های ماشینی، پنبه در مخلوط با پلی استر جهت چله و گاه پود آن و جوت صرفاً جهت پود فرش ماشینی استفاده می شوند، لیکن حجم مصرف الیاف طبیعی در صنعت فرش ماشینی خیلی بالا نیست.
در مقابل عمده الیاف مصرفی در تولید جهانی فرش ماشینی، بشر ساخته و به ویژه مصنوعی میباشند. شکل زیر نمودار الیاف مصرفی در فرش ماشینی را نشان میدهد. هر یک از الیاف مندرج در نمودار برای تهیه یکی از اجزای سه گانه فرش یعنی نخ های خاب، تار(چله) و پود به کار می روند. به طور مثال پشم، ویسکوز، اکریلیک، پلی استر، پلی پروپیلن و نایلون عموماً برای خاب، پنبه، پلی استر و در موارد اندک پلی پروپیلن برای چله و پنبه، جوت و پلی استر در پود فرش ماشینی استفاده می شوند.

مهمترین الیافی که در تهیه نخ خاب فرش ماشینی در سطح جهانی استفاده می شوند، ″پلی پروپیلن‟، ”پلی استر″، ”اکریلیک″، ”نایلون″، ”ویسکوز″ و ”پشم″ می باشند.

نخ اکریلیک :

الیاف اکریلیک علاوه بر آن که خاصیت بازگشت پذیری بسیار خوبی دارد، عایق حرارتی خوبی نیز هست. از این رو، جایگزین بسیار خوبی برای پشم در خاب فرش می باشد. این دو ویژگی اکریلیک، بین تمامی الیاف منحصر به فرد است و تقریباً هیچ لیف طبیعی یا مصنوعی دیگری این دو ویژگی را به صورت همزمان ندارد.

پلی پروپیلن :

فرش بافته شده با نخ خاب ریسیده شده پلی پروپیلن، ظاهری کاملاً شبیه فرش اکریلیک داشت. این سبب شد تا همان اوایل، مصرف کنندگان متوجه تفاوت های فرش پلی پروپیلن و اکریلیک نشوند. اما با توجه به اینکه فرش پلی پروپیلن دارای بازگشت پذیری بسیار ضعیف است در اثر پاخوردن سفت و سخت می شود.

پلی استر :

الیاف پلی استر نسبتاً محکم محسوب می شود. ازدیاد طول تا حد پارگی این لیف بین ۱۰% تا ۲۵% است که در نوع استیپل آنگاه به ۴۰% نیز می رسد. جذب رطوبت آن به ۱% نمی رسد و تقریباً می توان صفر در نظر گرفت. این لیف عایق حرارتی چندان مناسبی نیست. بازگشتپذیری این لیف مخصوصا بازگشت پذیری فشاری ناشی از اعمال بار، ضیف می باشد.

ویسکوز :

ویسکوز نقش بسیار کمرنگ تری نسبت به الیافی چون پلی پروپیلن، اکریلیک و پلی استر در صنعت فرش ماشینی جهان دارد.این لیف در مقایسه با سایر الیاف، از استحکام کمتری برخوردار است و نقطه ذوب ندارد. در حالت فیلامنت دارای درخشندگی و براقیتی خاص و بیش از سایر الیاف متعارف می باشد.

پشم :

این لیف از الیاف پنبه و ویسکوز، سبک تر ولی از الیاف دیگر مانند اکریلیک، پلی استر و پلی پروپیلن، سنگین تر است. استحکام لیف پشم بسیار کم است از جمله مهم ترین عیوب پشم به هنگام عملیاتی مانند بافندگی است. لیف پشم بازگشت پذیری بسیار خوبی دارد. جذب رطوبت بسیار بالا و عایق حرارتی بودن از دیگر ویژگی های مهم بارز پشم است.